فهرست مطالب
آرتروز چگونه بوجود می آید؟
آرتروز تورم و حساسیت در یک یا چند مفصل است. علائم اصلی آرتروز، درد و خشکی مفصل است که به طور معمول با افزایش سن بدتر می شود. شایع ترین انواع آرتروز، استئوآرتریت و روماتوئید آرتریت هستند.
استئوآرتریت باعث تخریب غضروف ، بافت سخت و لغزنده ای که انتهای استخوان ها را در محل اتصال مفصل می پوشاند می شود. روماتوئید آرتریت بیماری است که در آن سیستم ایمنی به مفاصل، به ویژه پوشش داخلی مفصل حمله می کند.
بلورهای اسید اوریک که در اثر وجود اسید اوریک زیاد در خون ایجاد می شوند، می توانند باعث نقرس شوند. عفونت یا بیماری های زمینه ای مانند پسوریازیس یا لوپوس می توانند باعث انواع دیگری از آرتروز شوند.
درمان بسته به نوع آرتروز متفاوت است. اهداف اصلی درمان های آرتروز کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی است. تشخیص و درمان آرتروز توسط بهترین متخصص طب فیزیکی در تهران انجام میشود. جهت اخذ نوبت خانم دکتر مریم خوئینی ها تماس بگیرید.
آرتروز چیست؟
آرتروز یک بیماری شایع مفصلی است که باعث درد، التهاب و سفتی می شود. بیش از 100 نوع مختلف آرتروز وجود دارد که شایع ترین آنها آرتروز استخوانی (استئوآرتریت) و آرتریت روماتیسمی است.
آرتروز استخوانی در اثر ساییدگی غضروف مفصلی ایجاد می شود و بیشتر در افراد مسن شایع است. آرتریت روماتیسمی یک بیماری خودایمنی است که به غضروف و مفاصل حمله می کند و می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم آرتروز می تواند شامل درد، سفتی، تورم و کاهش دامنه حرکتی باشد. درمان آرتروز بر روی تسکین علائم و بهبود عملکرد مفصل تمرکز دارد. روش های درمانی ممکن است شامل دارو، فیزیوتراپی، بریس و جراحی باشد.
انواع آرتروز :
اسپوندیلیت آنکیلوزان:یک بیماری التهابی است که ستون فقرات و مفاصل بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری می تواند باعث درد، خشکی و تورم در قسمت پایین کمر و لگن شود. در موارد شدید، همچنین می تواند باعث شود ستون فقرات به هم بچسبد و حرکت را دشوار کند. اگر کمر درد دارید برای درمان کمر درد کلیک کنید.
نقرس:نوعی آرتروز التهابی است که باعث حملات ناگهانی و شدید درد، تورم، قرمزی و حساسیت در یک یا چند مفصل می شود. این بیماری ناشی از تجمع بلورهای اسید اوریک در مفاصل است.
آرتریت ایدیوپاتیک جوانان (JIA):شایع ترین نوع آرتروز مزمن در کودکان است. این بیماری می تواند بر هر مفصلی در بدن تأثیر بگذارد و باعث درد، خشکی، تورم و قرمزی شود. JIA انواع مختلفی دارد و از نظر شدت می تواند متفاوت باشد.
استئوآرتریت (OA):شایع ترین نوع آرتروز است. این یک بیماری تخریب کننده است که باعث می شود غضروف موجود در مفاصل شما به مرور زمان فرسوده شود. این وضعیت می تواند باعث درد، خشکی و تورم در مفاصل آسیب دیده شود. OA می تواند بر هر مفصلی در بدن تأثیر بگذارد، اما در زانو، باسن، دست و ستون فقرات بیشتر دیده می شود.
آرتریت پسوریازیس (PsA): نوعی آرتروز التهابی است که برخی از افراد مبتلا به پسوریازیس را درگیر می کند، پسوریازیس یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد لکه های قرمز و پوسته پوسته روی پوست می شود. PsA می تواند باعث درد، خشکی، تورم و قرمزی در مفاصل آسیب دیده شود. همچنین می تواند بر ناخن ها تأثیر بگذارد و باعث شود که آنها چاله چاله، ترک خورده یا از بستر ناخن جدا شوند.
آرتریت واکنشی:نوعی آرتروز التهابی است که می تواند پس از عفونت، مانند عفونت منتقله از راه جنسی یا عفونت دستگاه گوارش ایجاد شود. این بیماری می تواند باعث درد، خشکی، تورم و قرمزی در یک یا چند مفصل شود. همچنین می تواند باعث مشکلات چشمی مانند ملتحمه و مشکلات پوستی مانند کراتودرمیوراژیک (ضایعات پوستی تاول دار) شود.
روماتوئید آرتریت (RA): یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل می شود. این بیماری می تواند بر هر مفصلی در بدن تأثیر بگذارد، اما بیشتر دست ها، پاها، مچ دست، زانو و مچ پا را درگیر می کند. RA می تواند باعث درد، خشکی، تورم، قرمزی و گرما در مفاصل آسیب دیده شود. همچنین می تواند باعث خستگی، تب و کاهش وزن شود.
آرتریت سپتیک:عفونت مفصل است. این وضعیت می تواند باعث درد ناگهانی و شدید، تورم، قرمزی و گرما در مفصل آسیب دیده شود. آرتریت سپتیک می تواند یک بیماری جدی باشد و در صورت عدم درمان به موقع می تواند منجر به آسیب دائمی مفصل شود.
آرتروز شست:نوعی آرتروز است که مفصل قاعده انگشت شست را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری می تواند باعث درد، خشکی و تورم در انگشت شست شود و گرفتن اجسام را دشوار کند.
علائم و نشانه های آرتروز
شایع ترین علائم و نشانه های آرتروز مربوط به مفاصل است. این علائم و نشانه ها بسته به نوع آرتروز ممکن است شامل موارد زیر باشند:
درد: درد مفصل می تواند به صورت تیر کشیدن، سوزش یا درد مبهم باشد. شدت درد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
خشکی: خشکی مفصل اغلب در صبح یا بعد از بی تحرکی طولانی مدت بدتر می شود. خشکی مفصل ممکن است باعث احساس سفتی یا گیرکردگی در مفصل شود.
تورم: تورم مفصل ممکن است باعث شود مفصل بزرگتر از حد معمول به نظر برسد.
قرمزی: قرمزی مفصل ممکن است در اطراف مفصل قابل مشاهده باشد.
کاهش دامنه حرکت: ممکن است در حرکت دادن مفصل با مشکل مواجه شوید و دامنه حرکتی آن کاهش یابد.
علت آرتروز
دو نوع اصلی آرتروز، استئوآرتریت و روماتوئید آرتریت، به روش‌های مختلفی به مفاصل آسیب می‌زنند.
استئوآرتریت
استئوآرتریت، شایع‌ترین نوع آرتروز، شامل ساییدگی و پارگی غضروف مفصل میشود. غضروف، پوشش سخت و صاف انتهای استخوان‌ها در محل اتصال آنها است. غضروف، انتهای استخوان‌ها را بالشتک می‌کند و باعث حرکت تقریباً بدون اصطکاک مفصل میشود، اما آسیب کافی می‌تواند منجر به ساییدن مستقیم استخوان روی استخوان شود که باعث درد و محدودیت حرکت می‌گردد. این ساییدگی و پارگی می‌تواند در طول سال‌های متمادی رخ دهد یا بر اثر آسیب یا عفونت مفصل تسریع شود.
استئوآرتریت همچنین باعث تغییراتی در استخوان‌ها و تخریب بافت‌های همبندی میشود که عضله را به استخوان متصل کرده و مفصل را در کنار هم نگه می‌دارد. اگر غضروف مفصل به شدت آسیب ببیند، ممکن است پوشش داخلی مفصل ملتهب و متورم شود.
روماتوئید آرتریت
در روماتوئید آرتریت، سیستم ایمنی بدن به پوشش داخلی کپسول مفصلی حمله می‌کند. کپسول مفصلی یک غشاء محکم است که همه اجزای مفصل را در بر می گیرد. این پوشش (سینوویال ممبران) ملتهب و متورم میشود. این فرآیند بیماری در نهایت می‌تواند غضروف و استخوان داخل مفصل را تخریب کند.
عوامل خطر آرتروز
عوامل خطر ابتلا به آرتروز عبارتند از:
سابقه خانوادگی: برخی از انواع آرتروز ارثی هستند، بنابراین اگر والدین یا خواهر و برادر شما به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلای شما به آرتروز بیشتر است.
سن: خطر ابتلا به بسیاری از انواع آرتروز – از جمله استئوآرتریت، روماتوئید آرتریت و نقرس – با افزایش سن بالا می رود.
جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به روماتوئید آرتریت قرار دارند، در حالی که بیشتر افراد مبتلا به نقرس، نوع دیگری از آرتروز، مرد هستند.
آسیب قبلی مفصل: افرادی که دچار آسیب مفصلی شده اند، مانند آسیب در حین ورزش، در نهایت بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز در همان مفصل قرار دارند که باید حتما ورزش درمانی انجام دهید.
چاقی: اضافه وزن فشار زیادی بر مفاصل، به خصوص زانو، باسن و ستون فقرات وارد می کند. افراد چاق در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتروز هستند.
عوارض آرتروز
آرتروز شدید، به خصوص اگر دست ها یا بازوها را درگیر کند، می تواند انجام فعالیت های روزانه را برای شما دشوار کند. آرتروز مفاصل تحمل کننده وزن بدن، می تواند راه رفتن راحت یا نشستن به صورت صاف را برایتان غیرممکن کند. در برخی موارد، مفاصل ممکن است به تدریج تراز و شکل خود را از دست بدهند.
تشخیص آرتروز
تشخیص آرتروز شامل معاینه فیزیکی، آزمایش‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری است.
معاینه فیزیکی:
در طی معاینه فیزیکی، پزشکان مفاصل شما را از نظر تورم، قرمزی و گرما بررسی می کنند. آنها همچنین می خواهند ببینند که تا چه حد می توانید مفاصل خود را حرکت دهید.
آزمایش‌های آزمایشگاهی:
تجزیه و تحلیل انواع مختلف مایعات بدن می تواند به شناسایی نوع آرتروزی که ممکن است داشته باشید کمک کند. مایعاتی که به طور معمول مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند شامل خون، ادرار و مایع مفصلی هستند. برای به دست آوردن نمونه ای از مایع مفصلی، پزشکان قبل از وارد کردن سوزن به فضای مفصل برای خارج کردن مقداری مایع، ناحیه را تمیز و بی حس می کنند.
تصویربرداری:
این نوع آزمایش ها می توانند مشکلات داخل مفصل را که ممکن است باعث علائم شما شوند را تشخیص دهند. برخی از روش های تصویربرداری عبارتند از:
اشعه ایکس (X-ray): اشعه ایکس با استفاده از سطوح پایین تابش، استخوان را تصویربرداری می کند و می تواند نشان دهنده از دست دادن غضروف، آسیب استخوانی و خارهای استخوانی باشد. اشعه X ممکن است آسیب های اولیه آرتروز را نشان ندهد، اما اغلب برای پیگیری روند بیماری استفاده می شود.
توموگرافی کامپیوتری (CT): اسکنرهای CT تصاویر اشعه ایکس را از زوایای مختلف زیادی می گیرند و اطلاعات را برای ایجاد نماهای مقطعی از ساختارهای داخلی ترکیب می کنند. سی تی اسکن می تواند هم استخوان و هم بافت های نرم اطراف را تصویربرداری کند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): MRI با ترکیب امواج رادیویی با یک میدان مغناطیسی قوی، می تواند تصاویر مقطعی دقیق تری از بافت های نرم مانند غضروف، تاندون ها و رباط ها ایجاد کند.
سونوگرافی (Ultrasound): این فناوری از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری از بافت‌های نرم، غضروف و ساختارهای حاوی مایع در نزدیکی مفاصل (بورس ها) استفاده می‌کند. سونوگرافی همچنین برای هدایت قرارگیری سوزن برای خارج کردن مایع مفصلی یا تزریق دارو به مفصل استفاده می شود. برای تشخیص و تست های سیاتیک کلیک کنید.
روش های درمان آرتروز
درمان آرتروز بر کاهش علائم و بهبود عملکرد مفصل تمرکز دارد. ممکن است لازم باشد قبل از اینکه بهترین روش درمانی برای خود را پیدا کنید، چندین درمان مختلف یا ترکیبی از آنها را امتحان کنید.
برخی از روش های درمانی رایج برای آرتروز عبارتند از:
دارو : داروهای مختلفی می توانند به کنترل درد و التهاب ناشی از آرتروز کمک کنند. داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن می توانند درد خفیف را تسکین دهند. برای موارد شدیدتر، پزشک شما ممکن است داروهای تجویزی مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) قوی تر یا داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) را تجویز کند.
فیزیوتراپی : فیزیوتراپی می تواند به شما در تقویت عضلات اطراف مفصل آسیب دیده و بهبود دامنه حرکت شما کمک کند. قبل از فیزیوتراپی حتما تست نوار عصب و عضله را انجام دهید. یک فیزیوتراپیست همچنین می تواند به شما تمریناتی برای کمک به مدیریت درد و جلوگیری از آسیب های بعدی آموزش دهد.
کاردرمانی : کاردرمانی می تواند به شما در یادگیری راه های انجام فعالیت های روزانه با وجود آرتروز کمک کند. یک کاردرمانگر ممکن است به شما توصیه کند از وسایل کمکی خاصی مانند بریس یا اسپلینت استفاده کنید تا به محافظت از مفاصل خود در حین انجام فعالیت های خاص کمک کند.
کاهش وزن : اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می تواند فشار روی مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانوها و باسن را کاهش دهد و به کنترل درد و بهبود تحرک کمک کند.
گرما و سرما درمانی : استفاده از کمپرس گرم یا سرد روی مفصل آرتریتی می تواند به تسکین درد و سفتی کمک کند.
طب سوزنی : طب سوزنی شامل قرار دادن سوزن های نازک در نقاط خاصی از بدن است. برخی تحقیقات نشان داده اند که طب سوزنی ممکن است به کاهش درد آرتروز کمک کند.
جراحی : در موارد شدید آرتروز، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. انواع مختلفی از جراحی آرتروز وجود دارد، از جمله جراحی تعویض مفصل که مفصل آسیب دیده را با یک مفصل مصنوعی (پروتز) جایگزین می کند.
ما در زیر روش های درمانی را به طور کامل توضیح خواهیم داد.
داروهای آرتروز
نوع داروهای مصرفی برای درمان آرتروز بسته به نوع آرتروز متفاوت است. داروهای رایج مورد استفاده برای آرتروز عبارتند از:
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) : این داروها می توانند درد را تسکین دهند و التهاب را کاهش دهند. نمونه هایی از این داروها شامل ایبوپروفن (ادویل، موترین و …) و ناپروکسن سدیم (آلِو) است. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی قوی تر می توانند باعث ناراحتی معده شوند و خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهند. همچنین این داروها به صورت کرم یا ژل موضعی نیز در دسترس هستند که می توان آن ها را روی مفاصل مالید.
ضد تحریک کننده ها : برخی از انواع کرم ها و پمادها حاوی منتول یا کپسایسین، ماده ای که باعث تندی فلفل قرمز می شود، هستند. مالیدن این داروها روی پوست ناحیه دردناک مفصل ممکن است در انتقال سیگنال های درد از خود مفصل اختلال ایجاد کند.
استروئیدها : داروهای کورتیکosteroid مانند پردنیزون، التهاب و درد را کاهش داده و آسیب مفصل را کند می کنند. کورتیکosteroid ها ممکن است به صورت قرص یا تزریق به مفصل دردناک تجویز شوند. عوارض جانبی این داروها می تواند شامل نازک شدن استخوان ها، افزایش وزن و دیابت باشد.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) : این داروها می توانند پیشرفت روماتوئید آرتریت را کند کرده و مفاصل و سایر بافت ها را از آسیب دائمی نجات دهند. علاوه بر DMARD های متعارف، همچنین عوامل بیولوژیک و DMARD های مصنوعی هدفمند نیز وجود دارند. عوارض جانبی این داروها متفاوت است اما اکثر DMARD ها خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهند.
فیزیوتراپی برای آرتروز
فیزیوتراپی می تواند برای برخی از انواع آرتروز بسیار مفید باشد. در اینجا نحوه کمک آن توضیح داده شده است:
بهبود دامنه حرکتی : با انجام تمرینات خاص طراحی شده توسط فیزیوتراپیست، می توانید تحرک و انعطاف پذیری از دست رفته را در مفاصل آسیب دیده به دست آورید. این کار می تواند فعالیت های روزانه را آسان تر و کم دردتر کند.
تقویت عضلات : عضلات قوی اطراف مفصل، حمایت و ثبات را فراهم می کنند که به طور قابل توجهی می تواند درد و فشار روی خود مفصل را کاهش دهد. یک فیزیوتراپیست یک برنامه تمرینی شخصی برای تقویت عضلات اطراف مفاصل آسیب دیده شما ایجاد خواهد کرد.
کاهش درد : ورزش، به خصوص تمرینات کم فشار مانند شنا یا آب درمانی، می تواند به بهبود گردش خون و کاهش التهاب کمک کند که منجر به درد کمتر می شود. فیزیوتراپیست ها همچنین ممکن است از تکنیک هایی مانند درمان دستی برای مدیریت درد استفاده کنند.
بهبود تعادل و هماهنگی : آرتروز گاهی اوقات می تواند بر تعادل و هماهنگی تأثیر بگذارد. یک فیزیوتراپیست می تواند تمرینات خاصی را برای بهبود این جنبه ها بگنجاند تا خطر سقوط و آسیب را کاهش دهد.
اسپلینت و بریس:
در برخی موارد، فیزیوتراپیست ها ممکن است استفاده از اسپلینت یا بریس را برای حمایت و ثبات بیشتر توصیه کنند. این وسایل می توانند کمک کنند به:
کاهش درد با کم کردن مقداری از فشار روی مفصل
بهبود تراز مفصل و عملکرد آن
محافظت از مفصل در برابر آسیب بیشتر
مهم است که توجه داشته باشید فیزیوتراپیست بر اساس نوع خاص آرتروز، شدت بیماری و سلامت کلی شما، یک برنامه درمانی شخصی برای شما ایجاد خواهد کرد.
جراحی آرتروز
اگر اقدامات محافظتی به اندازه کافی برای تسکین علائم آرتروز مفید نباشند، پزشکان ممکن است جراحی را پیشنهاد دهند. در اینجا برخی از جراحی های رایج برای آرتروز آورده شده است:
ترمیم مفصل: در برخی موارد، جراحان می توانند سطح مفصل را صاف یا دوباره تراز کنند تا درد را کاهش داده و عملکرد آن را بهبود بخشند. این نوع جراحی ها اغلب با آرتروسکوپی – از طریق برش های کوچک روی مفصل – قابل انجام هستند.
تعویض مفصل: این جراحی شامل برداشتن مفصل آسیب دیده و جایگزین کردن آن با یک مفصل مصنوعی، که معمولا از فلز، پلاستیک یا سرامیک ساخته شده است، می باشد. مفصل ران و زانو از جمله رایج ترین مفاصل تعویضی هستند. برای درمان زانو درد کلیک کنید.
جراحی فیوژن مفصل (جراحی جوش مفصل): این عمل جراحی معمولا روی مفاصل کوچک‌تر مانند مفاصل مچ دست، مچ پا و انگشتان انجام می شود. این جراحی شامل برداشتن انتهای دو استخوانی است که مفصل را تشکیل می دهند و سپس آنها را به هم جوش می دهد تا به یک واحد محکم تبدیل شوند. این جراحی حرکت مفصل آسیب دیده را از بین می برد، اما می تواند به طور قابل توجهی درد را کاهش داده و پایداری را بهبود بخشد.